🎓 مسیر جامع گواهینامه‌های شبکه کامپیوتری

از مبتدی تا متخصص - ترتیب استاندارد یادگیری

📌 راهنمای استفاده از این نقشه راه:
این roadmap ترتیب استاندارد و منطقی یادگیری گواهینامه‌های شبکه را نشان می‌دهد. هر گواهینامه پیش‌نیاز گواهینامه بعدی است و باید به ترتیب پیش بروید. زمان‌های ذکر شده تقریبی هستند و بسته به پیشینه، زمان مطالعه روزانه و تجربه عملی متفاوت خواهد بود.
🌱
سطح 1
مبتدی
⏱️ 2-4 ماه
1 📘 CompTIA Network+
CompTIA
اولین و مهم‌ترین گواهینامه برای ورود به دنیای شبکه. این گواهینامه مفاهیم پایه و اساسی شبکه را آموزش می‌دهد و vendor-neutral است (به یک شرکت خاص وابسته نیست).
سطح
Entry Level
پیش‌نیاز
ندارد (توصیه: A+)
تعداد سوالات
90 سوال
مدت زمان آزمون
90 دقیقه
نمره قبولی
720/900
اعتبار گواهینامه
3 سال
📋 سرفصل‌های کلیدی:
  • مفاهیم و معماری شبکه
  • تجهیزات شبکه (Switch, Router, etc)
  • آدرس‌دهی IP و Subnetting
  • پروتکل‌های TCP/IP
  • مدل OSI و TCP/IP
  • کابل‌کشی و توپولوژی
  • شبکه‌های بی‌سیم
  • مفاهیم امنیت شبکه
  • عیب‌یابی شبکه
  • ابزارها و کامندهای شبکه
🎯
سطح 2
متوسط
⏱️ 3-6 ماه
2 🔷 CCNA (Cisco Certified Network Associate)
Cisco
معتبرترین و محبوب‌ترین گواهینامه شبکه در جهان. CCNA شما را با دانش عمیق‌تر Routing، Switching و تنظیمات عملی تجهیزات Cisco آشنا می‌کند. این گواهینامه استاندارد صنعت برای مشاغل شبکه است.
⚠️ نکته مهم: از سال 2020، Cisco تمام گواهینامه‌های CCNA قدیمی (CCNA Routing & Switching, CCNA Security, etc) را به یک گواهینامه CCNA جامع تبدیل کرد که همه موضوعات را پوشش می‌دهد.
سطح
Associate
پیش‌نیاز
ندارد (توصیه: Network+)
تعداد سوالات
100-120 سوال
مدت زمان آزمون
120 دقیقه
نمره قبولی
825-850/1000
اعتبار گواهینامه
3 سال
📋 سرفصل‌های کلیدی:
  • Network Fundamentals (20%)
  • IP Connectivity (25%)
  • IP Services (10%)
  • Security Fundamentals (15%)
  • Automation & Programmability (10%)
  • Switching Technologies: VLANs, STP, EtherChannel
  • Routing: OSPF, EIGRP, Static Routes
  • Wireless Networking
  • IPv6 Implementation
  • QoS Basics
  • NAT/PAT Configuration
  • First Hop Redundancy (HSRP, VRRP)
🔀 مسیر جایگزین (Juniper): اگر در محیطی با تجهیزات Juniper کار می‌کنید، می‌توانید به جای CCNA، گواهینامه JNCIA-Junos (Juniper Networks Certified Associate) را بگیرید. هر دو معادل هم هستند اما vendor-specific هستند.
🚀
سطح 3
حرفه‌ای
⏱️ 6-12 ماه
3 🔶 CCNP Enterprise
Cisco
گواهینامه حرفه‌ای سیسکو برای طراحی، پیاده‌سازی و عیب‌یابی شبکه‌های پیچیده سازمانی. CCNP شامل یک آزمون Core و یک آزمون Concentration (تخصصی) است که می‌توانید بسته به علاقه خود انتخاب کنید.
سطح
Professional
پیش‌نیاز
ندارد (توصیه قوی: CCNA)
تعداد آزمون
2 آزمون
اعتبار گواهینامه
3 سال
📋 آزمون Core (350-401 ENCOR):
  • Enterprise Network Architecture
  • Virtualization (VXLAN, LISP)
  • Infrastructure (Switching & Routing)
  • Advanced Routing (OSPF, EIGRP, BGP)
  • Network Assurance
  • Security (VPN, AAA, Wireless Security)
  • Automation (Python, APIs, Ansible)
📋 آزمون‌های Concentration (یکی را انتخاب کنید):
  • ENARSI: Advanced Routing & Services
  • ENSDWI: SD-WAN Implementation
  • ENWLSI: Wireless Implementation
  • ENSLD: Enterprise Network Design
  • ENAUI: Network Automation
💡 توصیه: محبوب‌ترین انتخاب برای Concentration، ENARSI است که تمرکز روی Routing & Services پیشرفته دارد. اگر علاقه‌مند به Automation هستید، ENAUI انتخاب عالی است.
3.A 🛡️ CCNP Security
Cisco
اگر علاقه‌مند به امنیت شبکه هستید، می‌توانید به جای CCNP Enterprise، مسیر CCNP Security را انتخاب کنید. این گواهینامه روی Firewall، VPN، IPS و تکنولوژی‌های امنیتی تمرکز دارد.
📋 آزمون Core (350-701 SCOR):
  • Security Concepts
  • Network Security
  • Secure Network Access
  • Cisco Security Solutions (Firepower, ISE)
  • VPN Technologies
  • Content Security
🔀 مسیر جایگزین (Juniper): JNCIP-ENT (Juniper Networks Certified Professional - Enterprise Routing and Switching) معادل CCNP Enterprise در Juniper است.
🔀 گواهینامه‌های موازی سطح Professional:
• CompTIA Security+ - امنیت عمومی (vendor-neutral)
• CompTIA CySA+ - Cybersecurity Analyst
• CCNP Data Center - متخصص Data Center
• CCNP Service Provider - شبکه‌های ISP
💎
سطح 4
متخصص
⏱️ 12-24 ماه
4 👑 CCIE Enterprise Infrastructure
Cisco
بالاترین و معتبرترین گواهینامه در صنعت شبکه. CCIE نشان‌دهنده تخصص عمیق در طراحی، پیاده‌سازی و عیب‌یابی شبکه‌های پیچیده است. این گواهینامه شامل آزمون تئوری و آزمون عملی 8 ساعته در آزمایشگاه است.
⚠️ هشدار: CCIE بسیار سخت و چالش‌برانگیز است. نرخ قبولی کمتر از 10% است و نیاز به تجربه عملی گسترده دارد. بیشتر افراد 18-24 ماه برای آماده شدن زمان می‌برند.
سطح
Expert
پیش‌نیاز
قبولی در ENCOR (350-401)
مراحل آزمون
2 مرحله (Written + Lab)
مدت Lab
8 ساعت
هزینه تقریبی
$1,600 (Written) + $1,600 (Lab)
اعتبار گواهینامه
3 سال
📋 موضوعات Lab Exam:
  • Network Infrastructure (30%)
  • Software-Defined Infrastructure (10%)
  • Transport Technologies (20%)
  • Infrastructure Security & Services (20%)
  • Infrastructure Automation (20%)
  • Advanced Routing (BGP, OSPF Multi-Area)
  • Multicast Routing
  • QoS Implementation
  • Network Programmability
4.A 🔐 CCIE Security
Cisco
بالاترین سطح گواهینامه در امنیت شبکه. اگر در مسیر Security پیش می‌روید، CCIE Security هدف نهایی شماست.
پیش‌نیاز
قبولی در SCOR (350-701)
🔀 مسیر جایگزین (Juniper): JNCIE-ENT (Juniper Networks Certified Expert) معادل CCIE در Juniper است و به همان اندازه چالش‌برانگیز است.
💼 گواهینامه‌های تخصصی سطح Expert:
• CCIE Data Center - متخصص Data Center
• CCIE Service Provider - شبکه‌های ISP
• CCIE Wireless - شبکه‌های بی‌سیم
• CCIE Collaboration - VoIP & Unified Communications
🏆
سطح 5
معمار
⏱️ 2-3 سال تجربه
5 🌟 CCDE (Cisco Certified Design Expert)
Cisco
بالاترین سطح گواهینامه در طراحی شبکه. CCDE روی مهارت‌های طراحی، معماری و تصمیم‌گیری استراتژیک در شبکه‌های بزرگ تمرکز دارد. این گواهینامه برای Network Architects و Senior Design Engineers است.
سطح
Design Expert
پیش‌نیاز
7+ سال تجربه توصیه می‌شود
مراحل آزمون
2 مرحله (Written + Practical)
📋 تمرکز اصلی:
  • Network Design Principles
  • Advanced Addressing & Routing
  • Network Management & Operations
  • Security Design
  • Service Provider Architectures
  • Data Center Design
  • Case Studies & Scenarios
5.A ☁️ Cloud & Specialized Certifications
Multi-Vendor
در این سطح، متخصصان معمولاً به سمت تخصص‌های ویژه یا Cloud می‌روند.
📋 گواهینامه‌های پیشنهادی:
  • AWS Certified Advanced Networking
  • Azure Network Engineer Associate
  • Google Cloud Network Engineer
  • Palo Alto PCNSE (Network Security)
  • Fortinet NSE 7/8 (Network Security)
  • VMware NSX (Network Virtualization)
  • Kubernetes CKA/CKAD (Container Networking)
🎯 مسیرهای تخصصی (بعد از CCNA)

🔐 مسیر امنیت شبکه

  • CompTIA Security+ (مبتدی)
  • CCNP Security
  • CEH (Certified Ethical Hacker)
  • OSCP (Offensive Security)
  • CISSP (مدیریت امنیت)
  • Palo Alto PCNSE
  • Fortinet NSE 4-8
  • CCIE Security

☁️ مسیر Cloud Networking

  • AWS Solutions Architect
  • AWS Advanced Networking
  • Azure Administrator
  • Azure Network Engineer
  • Google Cloud Network Engineer
  • Cisco SD-WAN Specialist
  • VMware NSX

🏢 مسیر Data Center

  • CCNP Data Center
  • VMware VCP-DCV
  • Cisco UCS Specialist
  • CCIE Data Center
  • Dell EMC Storage
  • NetApp Certifications

📡 مسیر Wireless

  • CWNA (Certified Wireless Network Admin)
  • CCNP Wireless
  • Aruba ACMA/ACMP
  • CCIE Wireless
  • CWNE (Wireless Network Expert)

🌐 مسیر Service Provider

  • CCNP Service Provider
  • JNCIS-SP (Juniper)
  • CCIE Service Provider
  • Nokia NRS Certifications
  • JNCIE-SP

🤖 مسیر Network Automation

  • Python for Network Engineers
  • Ansible Network Automation
  • CCNP ENAUI
  • Cisco DevNet Associate
  • Cisco DevNet Professional
  • Terraform Associate
💡 نکات مهم برای موفقیت

1. تجربه عملی کلید موفقیت است: فقط مطالعه کافی نیست. حتماً با تجهیزات واقعی یا Packet Tracer/GNS3 تمرین کنید.

2. به ترتیب پیش بروید: سعی نکنید از مراحل بپرید. هر گواهینامه پایه‌گذار گواهینامه بعدی است.

3. Lab، Lab، Lab! برای CCNP و CCIE، تمرین عملی حداقل 50% زمان شما را باید بگیرد.

4. اعتبار گواهینامه‌ها: تمام گواهینامه‌های Cisco 3 سال اعتبار دارند و باید تمدید شوند.

5. هزینه: Network+ حدود $300، CCNA حدود $300، CCNP حدود $800 (دو آزمون)، CCIE حدود $3,200

6. منابع یادگیری: کتاب‌های OCG (Official Cert Guide)، دوره‌های CBT Nuggets، INE، Udemy و YouTube

⏱️ زمان کل مسیر: از مبتدی تا CCIE معمولاً 4-6 سال زمان می‌برد